Uzak Doğu... Bu iki kelime kulağa düştüğünde ne çok gizem, merak duygusu içeriyor.
Uzak Doğu’nun en önemli ülkelerinden biri olan Çin, içinizi coşkulu bir keşif duygusunun sardığı ülkelerin başında gelir. Neden mi?
Öyle bir ülke ki, en eski medeniyetlerden biri ve binlerce yıllık tarihi temeller üzerinde yükselen bir ekonomi ve kalkınma devi... Dünyanın en kalabalık, Avrupa Kıtası’na yakın yüzölçümüyle üzerinde birkaç iklim kuşağının birlikte var olduğu uçsuz bucaksız ülke... Bir köşesi “Dünyanın Çatısı” diye tabir edilen yükseklerdeki ruhani merkez Tibet; bir tarafı gökdelenlerin göğe yükseldiği Hong Kong, Şanghay...
Görkemli Antik mimarisi ve sanatı, dövüş sanatları, Çin tıbbı, yeryüzünün ilk mühendislik şaheserlerinden Büyük Kanal, Çin Seddi, tarihi İpek Yolu, Shangri-La ile büyülü bir ülke, Çin.
Pekin
Çin Halk Cumhuriyeti’nin kalbi, dünyanın en kalabalık başkentlerinden biri, Çin tarihinin en eski tanıklarından biridir, Pekin. Çin’i tanımaya yönelik her çaba, işe Pekin’den başlamanızı gerektirir. Çin tarihindeki yaşamsal rolü nedeniyle Pekin aynı zamanda sosyal ve kültürel yaşamın da en değerli izlerinden bir kısmını bünyesinde barındırır.
Pekin Çin’in kalbi sayılırsa, Pekin’in kalbi de tarihsel anlamda Yasak Şehir’dir. Bugün bir Saray Müze olarak turistlerin yoğun ilgisini çeken Yasak Şehir, Ming ve Qing Hanedanları’nın saray kompleksidir. Bu olağanüstü mekan, Son İmparator Pu yi’nin 20. yy başlarında buradan ayrılmasına dek yüzyıllarca Çin İmparatorlarının evi olmuştur. Yasak Şehir, doğal olarak UNESCO Dünya Mirası listesinin bir parçasıdır. Hafızalara 1989 olayları ile kazınan ve Çin’in simgesel noktalarından, dünyanın en geniş meydanı olarak kabul edilen Tiananmen Meydanı ve Mao Zedong Mozolesi de Yasak Şehir yakınındadır.
Pekin’de bulunan Cennet Tapınağı (Temple of Heaven), Kunming Gölü kenarında bulunan Yazlık Saray, Ming ve Qing Hanedanlarına ait İmparatorluk Mezarları aynı listede yer alan benzersiz eserlerdir. Yine aynı listede yer alan ve kısa sürelerde ulaşılan, insanlık tarihinin iki büyük eseri Çin Seddi ve Büyük Kanal’a gezip görmek için Pekin ideal bir üs vazifesi görür.
Pekin aynı zamanda modern bir metropoldür ve bu kimliği son derece yaratıcı modern binalarda ifadesini bulur. Yumurta olarak da anılan Pekin Büyük Ulusal Tiyatrosu, Çin Merkez Televizyon Binası, Galaxy SOHO, Ulusal Stadyum bu şaşırtıcı modern binalardan birkaçıdır.
Dünyanın en eski ve en büyük medeniyetlerinden birine beşiklik etmiş olan bu şehir, kuşkusuz yakından tanınmayı, gezip görülmeyi sonuna dek hakediyor.
Lhasa/lasa
Çin’in güneybatısında yer alan Tibet Özerk Bölgesi’nin başkentidir, Lhasa. Dünyanın en yüksek dağı Everest’in de sınırları dahilinde olduğu yüksek ve dağlık Tibet gibi, Lhasa da 3650 metrelik rakımı ile kelimenin tam manasıyla baş döndürücüdür.
Lhasa, Nyaingentanglha Dağları’nda, Lhasa Nehri kıyısında kuruludur. Şehir, yüzyıllar içinde nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Budist rahiplerin varlığıyla dinsel bir önem kazanır.
Lhasa’da ilk göze çarpan görkemli Potala Sarayı’dır. 7. Yüzyıl yapımı olan saray, sayısız odaya sahip, 110 metre yüksekliğinde 13 katlı bir binadır. Sarayda bir vakitler, bugün sürgünde yaşayan Tibet’in ruhani lideri 14. Dalai Lama da ikamet etmiştir. Potala Sarayı UNESCO Dünya Mirası listesinin parçasıdır.
Lhasa’da dinsel anlamda en önemli noktalardan biri Jokhang Tapınağı’dır. Bu tapınak ruhani önemi yanında, içinde bulunan 3000 civarında Buda tasviri, el yazmaları ve diğer değerli eşyalarla birlikte Tibet tarih ve kültürünün önemli hazinelerinden biridir. Aynı zamanda Dünya Mirası listesinde haklı yerini almıştır. Lhasa’da UNESCO listesinin bir üçüncü parçası, bir vakitler Dalai Lama’nın yazlık saray olarak kullandığı Norbulingka’dır. Norbulingka görmeye değer bir manzara oluşturur. Tibet dilinde “Hazine Bahçesi” anlamına gelen Norbulingka, özellikle olağanüstü bahçe düzenlemesi ile dikkat çeker.
Lhasa, pek çok açıdan Çin’de görülebilecek en ilginç noktalardan birini oluşturuyor.
Şanghay
Şanghay, Yangtze Nehri’nin Sarı Deniz’e döküldüğü deltada kurulu, Çin’in en eski yerleşim yerlerinden biridir. Güneyinde Hangzhou Körfezi yer alır. Yüzyıllardır Çin’in dünyaya açılan kapılarından, en önemli liman kentlerinden birini teşkil eden Şanghay, özerk bir şehir yönetimine sahiptir. Yangtze Deltası üzerinde bulunan Chongming, Changxing, Hengsha Adaları da Şanghay yönetim sınırları içinde bulunur.
Şaşırtıcı bir şehirdir, Şanghay. Zengin tarihi geçmişi bir yana, Çin’in modern yüzünü yansıtan bir gökdelenler şehridir. Doğu-batı, kuzey-güney ekseninde pek çok su kanalı ile bölünmüş olan şehrin sınırları içinde bulunan en büyük su yollarından biri Huangpu Nehri’dir. Bu Nehrin şehir merkezinde, sert bir kıvrım yaptığı noktada kurulu Lujiazui (Pudong) gökdelenleri son derece etkileyici bir manzara sunar. Bu manzara için en güzel seyir noktalarından biri nehrin karşı yakası, Bund adı verilen ünlü sahil yürüyüş yoludur. Gökdelenler manzara konusu oldukları gibi şehrin doruklarından seyir manzaraları sunan mekanlar olarak da hizmet verir.
Bund üzerinde görülen Batı tarzında mimari, batılıların Çin politikalarının eski ve görkemli tanıkları olarak görenleri şaşırtır. Fransız İmtiyaz Bölgesi (French Concession) de benzer şekilde, şehirde bir zamanlar faklı bir karakterin ve yaşam stilinin varlık alanı bulduğunu anlatır gibidir. Her ikisi de şehrin güzel yürüyüş alanlarıdır.
Yuyuan Bahçeleri, Chénxiānggé Manastırı, Şehir Tanrısı Tapınağı, Şanghay Müzesi, tarihi Nanxiang ve Fengjing gibi yerler, tarihi Şanghay’la buluşturur sizi...
Gerçek bir eğlence merkezi olan Şanghay’da Çin mutfağı seçenekleri sınırsız; aynı zamanda İtalyan mutfağı veya Japon mutfağı gibi Dünya mutfağının çeşitli örnekleri ile midenizi mutlu etmek mümkün!
Aynı zamanda bu şehirde alışveriş çılgınlığına kapılmamak da kolay değil!
Hong Kong
Güneydoğu Çin kıyılarında Macau ile beraber Çin’in iki özel idare bölgesinden biridir, Honk Kong. İnci Nehri deltasının batısında Macau, doğusunda Hong Kong yer alır. Hong Kong üç ana bölümden oluşur. Bu bölümler, Hong Kong Adası, onun kuzeyinde anakaraya bağlı Kowloon Yarımadası; Kowloon Yarımadasının kuzeyi ile Lantau ve Lamma Adası, beraberinde bazı diğer adaları içeren Yeni Bölgeler olarak tabir edilen bölgedir.
Hong Kong, İngiltere ve Çin arasında yaşanan Afyon Savaşları’nın sonunda Hong Kong’u ele geçirerek kolonisi haline getirir. Ardından 1898’de Çin’le imzalanan 99 yıllık bir anlaşma ile Hong Kong’u Çin’den kiralar. 1997 yılında bu süre dolar ve Hong Kong tekrar Çin toprağı haline gelir, ancak bu süre içinde Hong Kong, gökdelenlerin yükseldiği, Dünya’nın en önemli ticaret ve finans merkezlerinden biri haline gelmiştir. Öyle ki son derece prestijli kendi para birimine dahi sahiptir. Çin’e devrinin üzerinden bunca zaman geçmesine rağmen Honk Kong ve karşı komşusu Macau, para birimi olarak Honk Kong Doları kullanmaktadır.
Hong Kong, ticaret ve finans merkezi olmanın yanı sıra önemli bir liman; ulaşım, eğlence, gastronomi, alış veriş merkezidir.
Gece gündüz uyumayan bu hareketli ve renkli şehirde yapılabilecek sayısız şey varsa da özellikle geceleri ışıklı gökdelenleri ile görsel bir şölen sunan Victoria Limanı, gece görüşü için benzersiz bir başka yer olan Victoria Zirvesi, Yıldızlar Bulvarı, Uluslararası Ticaret Merkezi’nin 100. Katında yer alan Sky100 Gözlem Terası, Man Mo Tapınağı, alış veriş cenneti Tsim Sha Tsui, Mong Kok en çok ilgi görenler listesinde ilk sıralarda yer alır.
Çin Bayrağı
Sarı Irmak - Huang He
Himalayalar
Taklamakan Çölü
Coğrafi ve Siyasi Bilgi
Resmi adı Çin Halk Cumhuriyeti olan Çin, dünyada yüzölçümü en büyük ülkelerinden biri ve nüfusu en kalabalık ülke olarak Asya Kıtası’nın güneydoğusunda yer alır.Çin, kuzeybatıda Kırgızistan ve Kazakistan, kuzeyde Moğolistan ve Rusya Federasyonu, doğuda Yine Rusya Federasyonu, Kuzey Kore; güneyde Vietnam, Laos, Myanmar (Burma), Hindistan, - Bhutan, Nepal; batıda Pakistan ve Tacikistan ile karasal sınırlara sahiptir. Ayrıca batıda Hindistan ile sınır anlaşmazlığı yaşamaktadır. Doğuda kuzeyden güneye doğru Sarı Deniz, Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi’ne kıyısı bulunur. Güney Kore, Japonya ve Filipinler ile deniz sınırlarına sahiptir.
Çin’in güneyinde muson iklimi hüküm sürerken, ülkenin kuzeyinde sert karasal iklim yaşanır. Geniş ülke topraklarında çöl iklimi gibi farklı iklim tiplerine rastlamak mümkündür.
Çin, batıdan doğuya akarak Çin Denizi’ne dökülen üç büyük ırmağa sahiptir. Kuzey Çin’de bulunan Sarı Irmak veya Huang-He Nehri’dir. Sarı Irmak bereketli bir çamur taşıyarak Bohai Denizi’ne dökülür. Sarı Irmak havzası Antik Çin Medeniyetleri’nin beşiği olarak görülür. Çin’in en uzun nehri olan Yangtze ise Şanghay yakınlarında Doğu Çin Denizi’ne dökülür. Çince adı Chang Jiang “Uzun Irmak” anlamına gelir. Tibet sınırından doğan bu ırmak, denize dökülene dek 6300 kilometreden uzun bir mesafe kaydeder. Dünyanın enderin ırmaklarından olan Yangtze bu nedenle taşımacılıkta kullanıma da uygundur. Güney Çin’de pek çok ana kolun birleşerek Hong Kong yakınlarında, İnci Nehri deltasında suları Güney Çin Denizi’ne karışan nehir sistemi, Çin’in en önemli akarsu kaynaklarından birini oluşturmaktadır.
8848 metrelik yükseklikle Dünya’nın en yüksek dağı Everest, Çin - Nepal sınırında, Çin’e dahil Tibet Özerk Bölgesi’nde yer alır ve iki ülke sınırının zirve noktasından geçtiği varsayılır. Everest, Çin’in Hindistan, Nepal ve Bhutan sınırları boyunca uzanan ünlü Himalaya Dağları’nın da zirvesini oluşturur. Tacikistan sınırından Tibet Platosu’nun kuzeyi boyunca doğuya doğru uzanan Kunlun Sıradağları bir başka önemli dağ silsilesidir. Taklamakan Çölü’nün batı ve kuzeyi Tian Shan veya Tanrı Dağları ile sınırlanır. Qinling Dağları, Çin’in orta doğu kısmında Han ve Wei ırmak vadileri arasında doğu batı ekseninde uzanır. Çin’in kuzeyinde Moğolistan sınırı boyunca Gobi Çölü bulunur. Ülkenin en büyük gölü Poyang’dır. Qinghai Gölü ise en büyük tuz gölüdür. Çin’de 2800’den fazla doğal göl oluşumu vardır.
Çin merkezi yönetim çatısı altında 33 idari bölge bulunur. Bunlardan 22’si eyalet, beşi özerk bölge, dört şehir yönetimi ve iki tanesi özel idari bölgedir. Çin eyaletleri Anhui, Fujian, Gansu, Guangdong, Guizhou, Hainan, Hebei,Heilonjiang, Henan, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jaingxi, Jilin, Liaoning, Qinghai, Shaanxi (Şensi), Shanhdong, Shanxi (Şansi), Sichuan, Yunnan, Zhejiang olarak sıralanır. Ayrıça Çin Halk Cumhuriyeti Tayvan üzerinde de hak iddia etmektedir.
Guangxi, İç Moğolistan, Ningxia, Sincan ve Tibet özerk bölgeler iken; Pekin (Beijing), Tientsin, Şanghay, ChongQing şehir yönetimlerini, Hong Kong ve Makau ise özel idari bölgeleri oluşturur.
Çin’de Çin Komünist Partisi hakimiyetinde bir tek parti yönetimi mevcuttur. Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri, aynı zamanda Devlet Başkanı’dır.
Çin’in başkenti Pekin (Beijing), para birimi Çin Yuanı’dır.
Büyük Çin Seddi
Qufu'da Konfiçyüs Tapınağı
Muazzam Terracotta Ordusu - Xian
Çin İmparatorlarının Taht Odası
100 Yuan Üzerinde Mao Zedong
Tarihi Bilgi
Dünya’nın en eski ve en köklü medeniyetlerinden biri olan Çin’de yaşam yüzbinlerce yıl önce başlar. Pekin yakınlarında Zhoukoudian Mağarası’nda bulunan ünlü Pekin Adamı fosili ve ardından yapılan kazılarda bulunanlar, bölgedeki yerleşimin 770 000 yıl kadar geriye götürülebileceğini kanıtlar.[1]Çin’de prehistorik dönemde görülen Tunguz, Moğol, Liao gibi çeşitli kültürlerin ardından hanedanlar dönemi başlar. Çin’de onlarca sülale ve yönetimi, birlik ve parçalanma dönemleri yaşanır. Çin tarihi adeta bir hanedanlar tarihi olarak kendini gösterir. Çin sınırları da günümüze ulaşana dek, tarih boyunca pek çok değişkenlik gösterir.
Çin’de kurulan ilk sülalenin yaklaşık olarak M.Ö. 2100 -1600 tarihleri arasında kuruluna Hsia (Xia) sülalesi olduğu söylenir. Bir başka görüş de arkeolojik olarak daha sağlam bulgulara dayandırılan M.Ö. 1450-1050 yıllarında hüküm süren Shang Sülalesi’nin en eski sülale olduğudur. Shang Hanedanı’nı Chou Sülalesi (M.Ö. 1050-247) takip eder. Bu sülale döneminde büyük Çin filozofu Konfiçyüs dünyaya gelir. M.Ö. 221-206 yılları arasında Qin Hanedanı iktidar sürer. Huangdi ilk Çin İmparatoru olarak bu dönemde iktidara geçer. Hun tehdidine karşı Çin Seddi’nin yapımına yine bu imparator döneminde başlanır. Ünlü Terra Cotta Ordusu İmparator Qin’in cenazesine eşlik eder.
Qin Hanedanı’nı Çin’in en kuvvetli hanedanlarından biri olan Han Sülalesi takip eder. Han Çinlileri modern Çinlilerin atası kabul edilmektedir. Kısa bir dönem kesintiye uğrasa da M.S. 220’ye dek hüküm sürecek olan Han Hanedanı’nın kurucusu Liu Pang’tır. Han Hanedanı Çin’de ticaretin gelişmesinde ve İpek Yolu’nun oluşumunda önemli bir rol üstlenir. Çin’de kağıdın keşfi de bu döneme rastlar.
Han Sülalesi’ni Çin’in üç küçük devlete ayrıldığı Üç Devletler Dönemi izler. Ardından Çin toprakları kuzeyden gelen kavimlerin istilasına ve bu kavimlerin kurduğu çeşitli devletlere şahit olur. Siyasi birlik M.S. 581-618 yılları arasında hüküm süren Sui Hanedanı ile sağlanır. Daha önce yapımına başlanmış olan ünlü yapay ticaret su yolu Büyük Kanal bu dönemde tamamlanır.
M.S. 618-906 tarihleri arasında Tang Sülalesi hüküm sürer. İmparatoriçe Wu bu dönemde Çin’i yönetir. Daha önce görülmemiş bir kudrete sahip olan Tang Sülalesi Dönemi bir çeşit altın dönemdir. Çin’de Budizm’in yükseldiği Tang Sülalesi Dönemi yerini iç karışıklığa bırakır. 960’a dek sürecek parçalanma, küçük devletlere bölünme ve Beş Sülale Devri yaşanır. Bu dönemi kapatan ve 1279’a dek hüküm süren Song Hanedanı, Çin’de bütün dünyayı yakından etkileyecek barut, pusula, baskı makinesi gibi buluşların yapıldığı bir döneme aittir. Song Dönemi, Cengiz Han’ın kudretli Moğol İmparatorluğu’nun da yükseliş dönemidir.
Cengiz Han’ın varislerinden Kubilay Han, Çin’i ele geçirmeyi başarır ve burada Yuan Hanedanı’nı kurar. 1280’de başlayan Moğol egemenliği sona erdikten sonra Ming Hanedanı (1368-1644) döneminde Çin, ilk defa Portekizli tüccarların kıyılarına ulaştığını görür. Avrupalılar ile başlayan bu ilk ilişkiler Çin için farklı bir dönemin başladığının göstergesidir. Ming Dönemi sanatın hemen her alanında önemli mesafe katedilen bir zaman dilimidir. Mavi-beyaz Ming porselenleri bugün görüp de değerini bilen herkesi hala heyecanlandırmakta. Bu hanedan döneminde Yasak Şehir inşa edilir ve takibeden Qing Hanedanı, 1912’ye dek Çin’i yöneten son hanedan olur.
Son hanedanının ardından Çin’i karışık bir dönem beklemektedir. Birinci Dünya Savaşı’nın getirdiği sorunlar, Japonya’nın Çin üzerindeki emellerini gerçekleştirmek üzere harekete geçmesi, yönetimde istikrarın sağlanamaması gibi pek çok zorluk yaşanır. Çin, İkinci Dünya Savaşı’nda Japon istilası yaşar. 1946-49 arasında General Chiang Kai Shek liderliğindeki Ulusal Parti (Kuomintang) ile Mao Zedung liderliğindeki Komünistlerin arasında gerçekleşen iç savaşın sonunda komünistlerin zaferiyle, 1949’dan itibaren Çin Halk Cumhuriyeti tarih sahnesine çıkar.
1966-76 yılları arasında Mao ve emrindeki Kızıl Muhafızlar tarafından Çin’de milyonların çalışma kamplarına yollandığı, halktan pek çok insan ve aydının hayatını kaybettiği, Çin’in kültür mirasının tahrip olduğu “Kültür Devrimi” dönemi yaşanır. Mao’nun ölümü ile bu dönem son bulur ve ardından Çin’in batıya açılım yaptığı yeni bir dönem başlar.
1980’lerden itibaren Çin hükümeti ekonomik reform hareketine girişir. Çin kısa süre içinde ekonomik alanda önemli yatırım ve atılımlar yapar. 21. yy. ile beraber Çin Dünya üzerindeki en gelişmiş ekonomilerden birine sahip bir ülke olarak yoluna devam etmektedir.
[1] https://www.britannica.com/topic/Peking-man
Yasak Şehir'den Süsleme Detayı
Çin Porseleni
Geleneksel Çalgı Lute
Beyaz At Tapınağı, Luoyang
Kültür/Sanat/Mimari
Çin kültürü, kuşaklar boyunca gelişme göstermiş ve tüm dünyada çeşitli etkiler yaratarak bugüne ulaşmış kadim bir medeniyetin ürünüdür.Çin kültürüne damgasını vurmuş olan kişi M.Ö. 551-479 tarihleri arasında yaşamış olan büyük düşünür Konfüçyüs’tür. Ahlaki, sosyal, felsefi düşünceler bütünü teşkil eden Konfüçyüs öğretileri Çin’in tarihsel ve kültürel gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Konfüçyüs öğretilerinin yanı sıra Lao - Tse tarafından geliştirilen Taoizm ve Budizm Çin kültürünün şekillenmesinde önemli yer tutan diğer öğretilerdir.
Çin’de yüzlerce farklı dil konuşulmakla beraber resmi dil Çince’dir ve standart bir Çince biçimi olarak en fazla Mandarin lehçesi konuşulur. Mandarin dışında yaygın olarak konuşulan altı Çin lehçesi daha bulunurken; Mandarin dahi kendi içinde dört farklı lehçeye ayrılır. Klasik Çin alfabesinde yer alan şekillerin her biri kelimeleri simgeler. 1956’dan itibaren dilde reform yapılarak basitleştirilmiş karakterler kullanılmaya başlanır. Pinyin adlı Çin fonetik alfabesi kullanılarak karakterlerin latin karakterlerine çevrilmesi sağlanır. Estetik yazma sanatı olan kaligrafi de Çin’de çok gelişmiş bir sanat alanıdır.
Kaligrafi ile beraber Çin resmi güzel sanatların iki önemli öğesidir. Çin resmi ve kaligrafi pek çok zaman yan yana bulunur. Çin resmi kağıt veya ipek üzerine yapılırdı. Bazı resimler şiir sanatından esinlenir ve bir şiirden sahneler nakleder. Manzara en fazla işlenen konulardan biridir. Gu Kaizhi, Yan Liben, Zhang Xuan klasik Çin resminin önemli isimlerinden birkaçıdır.
Çin’in önemli geleneksel ürünlerinden biri ipekse, diğeri de porselendir. Çin porselenleri tüm dünyada geçmişte olduğu gibi bugün de takdir görürken, antika değeri bulunan porselenler çok yüksek meblağlar karşılığında satılmaktadır. Özellikle yüksek tabaka için sınırlı miktarda üretilen Tang porselenleri büyük değer taşır. Mavi beyaz Ming porselenleri de özel bir öneme sahiptir.
Klasik dönem Çin edebiyatında şiir çok önemli bir yere sahiptir. Modern Çin’in edebiyat alanında alanda en tanınmış ismi, “sakın konuşma” anlamına gelen Mo Yan takma adıyla kitaplarını yazan ve 2012 yılında Nobel edebiyat ödülünün sahibi olan Guan Moye’dir.
Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan geleneksel Çin müziği hanedan üyeleri ve saray halkının eğlence aracı olarak ortaya çıkar ve zamanla kültürel yaşamın bir parçası olur. Tang Hanedanı Dönemi’nden itibaren müzik, dans ve edebiyatın bir araya gelerek çay salonları, tiyatrolar gibi alanlarda sahne bulduğu tarihi Çin operası ortaya çıkar. O günden bugüne bölgesel olarak farklı şekillerde gelişen opera yüzlerce farklı stilde icra edilir hale gelir. Renkli kostümler ve makyajlarla etkileyici hale getirilir. Geleneksel Çin çalgılarından bazıları at başlı keman, yine telli bir çalgı olan lute veya pipa, erhu veya huqin, bambu flüt olarak sıralanabilir.
Dövüş sanatları Çin kültürünün önemli bir parçasını teşkil eder. Sadece bedeni eğitmekten ibaret olmayan, bünyesinde felsefeyi de barındıran Shaolin Kung-Fu, Wing Chun, Wudang bu dövüş sanatlarından bazılarıdır. Dans ve akrobasi de Çin kültüründe köklü bir yere sahiptir.
Geleneksel Çin mimarisi, dünya üzerinde bulunan mimari mirasının önemli bir bölümünü teşkil eder. İmparatorluk mimarisi, geleneksel konut mimarisi, bahçe mimarisi ve budist, taoist, islami ve konfiçyüs tapınaklarını bünyesinde barındıran dini mimari şeklinde çeşitli bölümlere ayrılarak incelenebilir. Çin seddi ve Yasak Şehir, Beyaz At Tapınağı, Pekin Yazlık Saray geleneksel mimarinin eşsiz örneklerindendir. Çin aynı zamanda modern mimarinin de kendine önemli bir alan bulduğu ülkelerden biridir. Şanghay ve Hong Kong, semalarını gökdelenlerin, yaratıcı modern mimari eserlerin süslediği şehirlerden hemen akla gelen ikisini oluşturur.
Spor
Çin kültüründe egzersizin önemli bir yeri bulunur. Egzersiz, bedensel, ruhsal ve zihinsel odaklanma ve rahatlama için önemli bir yoldur. Ülkenin hemen her yerinde sabah egzersizleri bir rutin teşkil eder. Kalabalık grupların katıldığı egzersizler de alışıldık bir görüntü oluşturur. Sabah egzersizlerinden biri olarak yapılan Tai chi ch’uan (Tai Çi) tarihsel köklere sahip bir dövüş sanatıdır. Yine aynı şekilde canlılık veren ve geleneksel bir egzersiz türü olan Qigong, yalnız Çin’de değil, Çin dışında da sağlık ve enerji arayanlar tarafından uygulanır.Geleneksel dövüş sanatlarına olan ilgi bugün de sürmekte. Çin’den yayılan dövüş sanatlarının dünyanın pek çok yerinde eğitimleri veriliyor, icra ediliyor.
Son yıllarda satrançla kıyas edilen ve sofistike bir strateji oyunu olan Go, Çin’den doğan ve tüm dünyada ilgi gören önemli bir zihinsel egzersiz oyunudur. Bir başka masa oyunu, Çin satrancı olarak da adlandırılan Xiangqi’dir. Her iki oyun da Çin’de kökeni binlerce yıl öncesine dayanan geleneksel oyunlardır.
Modern sporlardan masa tenisi ve badminton çok sevilen oyunlardır. Basketbol da bol seyircisi bulunan bir spor olarak öne çıkar. Özellikle Çinli oyuncu Yao Ming’in NBA’e katılması ve bir süper yıldız haline gelmesi basketbola olan ilgiyi arttırmıştır. 2016 Yaz Olimpiyatları’nda Çin sporcularının dalmada gösterdiği başarı göz kamaştırıcıdır.
Çin mutfağı sekiz ana yöresel mutfağa sahiptir. Bunlar Shandong, Sichuan, Cantonese, Fujian, Jiangsu, Zhejiang, Hunan ve Anhui Mutfağı olarak sıralanır.
Yemekler İngilizcede chopsticks olarak anılan Çin yemeği çubukları ile yenir. Çubukların kullanılmaya başlaması binlerce yıl öncesine dayanmaktadır.
Çin mutfağında domuz eti yaygın olarak kullanılır ancak Budist mutfağı ve Müslümanlara özgü mutfakta domuz eti bulunmaz.
Çin’de pirinç tüketimi yaygındır. Pirinç ana gıda kaynaklarından birini teşkil eder
Dağları Aşan Çin Seddi
Çin Seddi - Badaling
Çin Seddi - Pekin Yakınları
Çin Seddi
UNESCO Dünya Mirası listesinin bir parçası olan bu sıra dışı tarihsel yapı, Çin deyince zihnimizde uyanan resmin en önemli parçasıdır, belki de.Seddin başta Hunlar olmak üzere kuzeyden gelen savaşçı kavimlere karşı inşa edildiği bilinir. M.Ö. 3. yy’da yapımına başlanan ve M.S. 17. yy’a dek inşasına devam edilen Çin Seddi, Çin’in kuzeyi boyunca dağlar, çöller, vadiler aşarak Gansu Eyaleti Jiayuguan’a dek uzanır. Arkeologlara göre toplam uzunluğu tarihsel olarak 20 000 km’yi aşmaktadır ancak seddin bütün bölümleri bugüne ulaşmayı başaramamıştır.
Dünyanın en geniş askeri yapısı olan Çin Seddi, yalnızca duvarlardan ibaret değildir. At yolları, gözlem kuleleri, haberleşme amaçlı kuleler ve kaleler de bu muazzam yapının parçalarını oluşturur.
Çin Seddi’nin tek bir hat boyunca uzanan bir duvar olduğu sanılır ama bu bilgi doğru değildir. Aslında pek çok duvar ve kaleden oluşan bir savunma ağıdır. Duvarlar bazı noktalarda birbirine parale uzanır veya bazı noktalarda birleşirler. Duvar yüksekliği yaklaşık 6 ila 7 metre arasında değişir. Ortalama genişliği 6.5 metredir. Her şeye rağmen Çin Seddi’nin uzaydan görüldüğüne dair rivayetin aslı yoktur.
Qin Hanedanı ile yapımına başlanan duvarın takip eden hanedanlar döneminde inşası devam eder. Bugüne kalan kısımlarının önemi bir bölümü ve turistlerin sık ziyaret ettiği noktalar, Ming Hanedanı Dönemi’ne aittir. Muhtemelen renove edilmiştir ve yaklaşık 400-600 yıllık bir geçmişe sahiptir.
Yapımında köylüler, köleler, mahkumlar ve askerlerin çalıştığı duvar, pek çok çalışana da mezar olur. Duvarın yapımında çalışan sayısı 1 milyon olarak telaffuz edilirken yapım esnasında ölen yüzbinlerce insanın basitçe duvarın altına gömüldüğü söylenir. Bu nedenle duvar dünyanın en uzun mezarlığı olarak da anılır.
Bugün seddin en fazla ziyaret edilen kısmı Pekin yakınlarında bulunan Badaling bölümüdür. Duvarın nefes kesici görünümü, her yıl burayı ziyaret eden milyonlarca kişi tarafından izlenir. Pekin yakınlarında, Badaling dışında duvarın ilgi gören diğer bölümleri Mutianyu, Juyongguan Pass, Simatai, Jinshanling, Gubeiko, Huanghuacheng, Jankou, Water Pass, Lupiguan, Xiangshuihu olarak sıralanır.
Duvarın görülebileceği tek yer kuşkusuz Pekin değildir. Gansu, Hebei, İç Moğolistan, Liaoning, Ningxia, Shaanxi, Shanxi, Tianjin duvarın bölümlerini içeren diğer noktalardır.
Duvar ziyareti saatlik, günlük veya bir kaç günlük olarak organize edilmektedir.
Eğlence
Çin’de özel günler, günlerde etrafı saran eğlence duygusu ve geleneklere dair birkaç örnek aşağıda görülebilir.
