Riga'da dalgalanan Letonya bayrakları

---

Eski şehir merkezinde Riga Kalesi ve Daugava nehri

---

Coğrafi ve Siyasi Bilgi

Kuzeyinde Estonya, güneyinde Litvanya, doğusunda Rusya ile çevrelenen Letonya ya da resmi ismiyle Letonya Cumhuriyeti, batısında Baltık denizine kucak açar. Ağırlıkla düzlük bir araziye sahip olan Letonya’nın en yüksek noktası yaklaşık olarak 312 m ile Gaizinskalns olarak bilinir. Bir kayak alanı olarak geliştirilmiş olan dağ, kış aylarında turistik bir cazibe alanıdır.

Ülkenin yarısından fazlası ormanlık arazi iken göl sayısı 2 bin 250, nehir sayısı ise 12 binin üzerindedir. Daugava, Gauja, Lielupe, Venta nehirleri ülkeden geçen uzun nehirlerden bazılarıdır. 452 km uzunluğa sahip olan ve adına Milli Parkı'nda yer aldığı Gauja ise Letonya’nın en uzun nehri olarak anılır. Letonya’da yer alan iç suların çoğunluğu temizdir, balık tutmak ve yüzmek için idealdir.

Schengen vizesi ile seyahat edilebilen, başkenti Riga olan ülkenin para birimi avrodur. Yaklaşık olarak 2 milyon nüfusa sahip olan Letonya’da nüfusun yüzde 60’ını Letonlar, yüzde 27’sini Ruslar ve kalan bölümü göçmen vatandaşlar oluşturur. Avrupa Birliği üyesi olan ülke, parlamenter demokrasiyle yönetilir. Cumhurbaşkanı seçimleri parlamentoda gizli oy ile her dört yılda bir yapılır. 100 sandalyeye sahip olan Parlamento ise 4 yılda bir yenilenir.
 

Özgürlük Heykeli

---

Riga'da İsveç Kapısı

---

Tarihi Bilgi

Baltık Denizi’nin çevresine yerleşen Hint-Avrupa kavimlerinin hayatta kalan iki halkı Letonyalılar ve Litvanyalılardır. MÖ 2000’lerde Baltık halkların, günümüzdeki Belarus ve Rusya’nın komşu bölgelerinden güneydoğu Baltık bölgesine yayıldığı tahmin edilir. Geride kalanlar, Belarus ve Rus Slavları tarafından ilerleyen yıllarda asimile olur. 13.yy’da ise Baltık halklar kabile krallığına bölünür. Yüzlerce yıl içerisinde kabileler kimliklerini kaybeder ve Letonya kimliğinde birleşir.

İlk Hıristiyan misyonerler 1190 yılında Letonya’ya gelir ve putperest nüfusu Hıristiyanlıkla tanıştırmak isterler. İlerleyen yıllarda daha fazla misyoner ülkeye gelmeye başlar. 1201 yılında Papa’nın emriyle Almanlar Letonya’yı fetheder ve Riga kurulur. Şehir, Alman Baltık’ın en büyük şehri haline gelir. Kilise, şehir otoriteleri ve şövalyeleri arasındaki güç mücadeleleri 1253-1420 yılları arasında sürer. 1561 yılında Polonya Letonya’yı fetheder, 1629 yılında ise İsveç ülkeyi Büyük Kuzey Savaşları’na kadar işgal eder (1700-21). Ardından ülke Rusya’nın bir parçası olur ve hâkimiyeti altına girer.

Letonya, Birinci Dünya Savaşı sırasında ise Almanlar tarafından işgal edilir. Durumu fırsat bilen Rusya, Baltık ülkelerine taarruza geçer ancak zararlı çıkınca geri çekilir ve 1919 yılında Baltık ülkelerini tanıyan anlaşmalara imza atar. Bağımsızlığını kazanan Letonya, İkinci Dünya Savaşı öncesinde Almanya ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı çerçevesinde 1939 yılında diğer Baltık ülkeleri ile beraber Sovyetler Birliği yönetimi altına girer. Saldırmazlık Paktı anlaşmasını bozarak 1941 yılında Letonya’ya saldıran Almanya, 1945 yılında kadar Nazi Almanyası tarafından işgal altında kalır ve yaklaşık olarak 75 bin Letonyalı hayata veda eder. Yahudi nüfusu bu dönemde oldukça acı çeker. İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda ise Sovyetler, Letonya’yı geri alır ve ülkeyi 40 yıl daha hakimiyeti altında tutar. Ancak 1987 yılı sonrasında halk yönetime karşı protesto yürüyüşlerine başlar, bağımsızlık çağrıları yapılır. 1991 yılında ise Letonya bağımsızlığına kavuşur. Rusya başta olmak üzere, tüm devletler Letonya Cumhuriyeti’ni tanır.   
 

11 Kasım Lacplesis Günü'nde yakılan mumlar

---

Letonya Ulusal Operası

---

Art Nouveau mimari yapıları

---

Kültür / Sanat / Mimari

Tarihi boyunca komşu güçler tarafından işgal edilen Letonya, kendine özgü dili, kültürü ve geleneklerini her zaman korumak adına mücadele eder. 13.yy’da bağımsızlığını kaybetmesi, Letonya’nın kültürel yetkinliklerini uzun yıllar geliştirmesine ket vurur. Ülkenin kültürel mirasları ile buluşması ancak 20.yy’da olur.

Sovyetler Birliği yönetimi zamanında yasaklanan dini ve geleneksel festivaller bugün dans, müzik ve şarkılar eşliğinde yapılır. En önemli festival yaz gündönümünde yapılan ve 23 Haziran’da gerçekleştirilen Jani ya da Ligo Festivali'dir. Yanan büyük şenlik ateşleri festivalin sembollerindendir. Katılımcılar başlarına çiçeklerden taç yapar. Letonya mutfağına özel yiyecek ve içeceklerle de festival renklenir.
 
Geleneksel Letonya ezgileri, tarihi Letonya kültürünün kalbidir. Dört satırdan daha uzun değildirler; aile, aşk hikâyeleri veya mitlere dayanılarak yazılmışlardır.
 
Leton halk kahramanı Lacplesis, Letonyalılar için önem taşır. Öyle ki 11 Kasım, ülkede Lacplesis Günü’dür. Lacplesis’in hayat hikayesi 1888 yılında şair Anrejs Pumpurs tarafından kaleme alınır. Letonyalıların bağımsız kimliklerini asla unutmamaları ana amaçtır. 1988 yılında hikâyenin müzikale çevrilmesi ve sahnelenmeye başlamasının ardından oyun büyük bir kitle tarafından izlenir; ve oyun bağımsızlık hareketinde rol sahibi olan etmenlerden olur. 19.yy’ın ortalarında ülkenin ulusal kültürel uyanışının startında, Letonyalılar sanatsal bağımsızlıkları adına Riga’da bir sanatçı topluluğu oluştururlar. Dönemin tanınmış Letonyalı ressamları Janis Rozentals ve Vilhems Purvitis iken, en bilinen besteciler Andrejs Jurjans ile Jazeps Vitols’dür.
 
Ülkenin kültürel mekânlarının çoğu başkent Riga’da yer alır. Letonya Ulusal Operası, Letonya Ulusal Senfoni Orkestrası uluslararası bir üne sahiptir. Riga Letonya Tiyatrosu, 1868 yılında Letonyalıların sanayi, ticaret ve sanattaki kimliklerini geliştirmek istedikleri sırada kurulur. Letonya Devlet Balesi, 1932 yılında Riga’da çalışmalarına başlar ve öğrencileri arasında Mikhail Baryshnikov ile Alexander Godunov bulunur. 

Riga mimarisiyle de ilgi çeken bir şehirdir. 19.yy’da ortaya çıkan etkileyici sanat akımlarından biri olan Art Nouveau, Riga’da bu dönemde inşa edilen yapıların çoğunda görülür. Dekoratif süslemeler, etkileyici kompozisyonlar, etnografik temalar mimari yapıları karakterize eder. Şehir içerisinde üslubuyla nefes kesen yapılar, rahatlıkla ayırt edilebilir. Şehrin tarihi merkezi, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alır.
 

Çavdar ekmeği

---

Rosols, Letonyalılara özel bir patates salatası

---

Mutfak

Letonya’da gastronomi tarihi olaylar çerçevesinde Almanlar, İsveçliler, Polonyalılar ve Ruslar tarafından etkilenmiş olabilir. Sert iklim, Alman Haçlılar tarafından getirilen mutfak gelenekleri, Sovyet yönetimi zamanındaki yiyecek kıtlığı sebebiyle yemek pişirmede yaratıcı süreçler yaşanır. Tahıllar püreden köfteye kadar neredeyse her yemekte kullanılır. Letonya’da en popüler ekmek çavdardır. Patates ana yemeklerde, çorbalarda ve salatalarda kullanılır. Letonyalılar için patatesin ekmekten sonra ikinci tüketim olduğu söylenebilir.
 
Ulusal kutlamalara bakıldığında Letonyalıların doğayla temas halinde olmayı, üretmeyi ve yiyeceklerini kendi elleriyle hazırlamayı tercih ettikleri görülür. Letonya’da her aile, taze balığın nereden alınacağını çok iyi bilir. Sebzelerini satın almak yerine kendileri yetiştirmeyi tercih ederler. Bu kültürel ve gastoronomik mirastan dolayı Riga ve Gauja bölgesi, 2017 yılında Avrupa Gastronomi Bölgesi unvanını alır.  
 
Süzme peynir, kimyonlu peynir ve kesilmiş süt ürünlerine yerli halk oldukça düşkündür. Sahil şeridinin büyük bölümü ise balıkçı köyleriyle doludur ve Letonyalılara pisi balığı, taşemen balığı gibi deniz ürünleri sağlar.
 
Sert kışlar Letonya’da yiyecekleri her zaman korumayı gerektirir. Bu sebeple Letonyalılar meyve reçelleri, turşu, tuzlanmış et ve tütsülenmiş balıkta ustalaşmıştır. Letonya mutfağında baharat da çok yaygın değildir. Ülkeye seyahat edecek olursanız baharatlar tuz, kimyon tohumu, soğan ve beyaz hardalla sınırlıdır. Tek doğal tatlandırıcı ise baldır.